สวยสองพันปี...ด้วย "รากสามสิบ"

สวยสองพันปีด้วย..."รากสามสิบ"

 มีสมุนไพรหลายชนิดที่มีสมญาแปลกไม่คุ้นหู บางชื่อก็ไพเราะ อาทิ กรุงเขมา ตาตุ่มทะเล พิลังกาสา พร้อมกับยังมีอีกชนิดที่ชื่อเตะตา ต้องใจเหลือเกินคือ “สาวน้อยผัว” เป็นสมุนไพรที่โชว์ในงานมหกรรมสมุนไพรแห่งชาติครั้งที่ 3 เมื่อปี 2549 เพียงแค่นามก็คงโดนใจหลายๆ คน สมุนไพรรากสามสิบชนิดนี้ถูกเอ่ยอ้างในคัมภีร์พระเวท นับว่าเป็นสมุนไพรรากสามสิบสรรพคุณที่มีการใช้มาช้านานหลายพันปีแล้วฟังชื่อหลายคนอาจตั้งคำถามว่า จะดังกับรากราคะที่ นางกลีบผกา ตัวเอกในละครเรื่องแรมพิศวาส ใช้ทำเสน่ห์หรือเปล่า สมุนไพรชนิดนี้ ที่นอกจากจะเด่นในทางยาและของกินแล้วยังสามารถนำไปแจงรูปเป็นผลิตภัณฑ์เสริมความงามได้อีกด้วยแต่เป็นความสวยงามจากด้านในคือสวยแบบพลานามัยดีนั่นเอง ค่ะ

สมุนไพรหลากหลายสรรพคุณ

“สาวร้อยผัว”เป็นสมุนไพรที่ปัจจุบันอาจไม่ค่อยมีคนรู้จักยกเว้นหมอยาสมุนไพรโบราณแต่ถ้าเรียก “รากสามสิบ” ก็จะปรากฏในตำราพฤกษาสมุนไพร รากสามสิบมีชื่อเรียกหลายชื่อต่างกันในแต่ละท้องถิ่นและมีการนำไปใช้ประโยชน์ในหลายๆด้านเช่นที่จังหวัดกาญจนบุรีเรียกต้น สามร้อยราก ภาคกลางทั่วไปเรียกรากสามสิบหรือสามร้อยราก นิยมนำรากไปทำแช่อิ่ม ในชื่อเมนู รากสามสิบแช่อิ่ม ส่วนภาคอีสานเรียกว่า”ผักชีช้าง” รับประทานเป็นผักได้ใช้ยอดอ่อน ผลอ่อน โดยรับประทานสดสดนำมาต้มหรือแกงอ่อมก็ได้เช่นกัน ซึ่งให้กลิ่นหอมคล้ายผักชีลาว ทางภาคเหนือจะเรียกว่า จ๋วงเครือ หรือเรียก”ม้าสามต๋อน” ใช้เป็นยาดองเป็นยาบำรุงสำหรับเพศชาย ส่วนภาคใต้และคนโคราชเรียก “ผักหนาม” เพราะต้นมีหนาม สรรพคุณทางยาของรากสามสิบคือ บำรุงครรภ์ บำรุงตับปอด บำรุงกำลัง ขับปัสสาวะ รากมีรสเย็นหวาน สามารถนำรากมาต้ม เชื่อมหรือทำแช่อิ่มรับประทานเป็นอาหาร(กรอบดีมาก)

ในต่างประเทศที่หยิบยกมากที่สุดคือประเทศอินเดียใช้รากสามสิบทำเป็นของหวานเช่นเดียวกับเมืองไทยรากของสมุนไพรชนิดนี้ยังอาจนำมาทุบ เหรอขูดกับน้ำเพื่อใช้ซักเสื้อผ้าได้อีกด้วยสรรพคุณอื่นอื่นๆ ได้แก่การนำมาผลิตน้ำสกัดชีวภาพต้านเชื้อรา ฆ่าแมลง ฆ่าหอย และด้วยความสวยงามของต้น ทั้งกิ่งก้านและใบจึงสามารถนำมาเป็นไม้ประดับ หรือไม่ก็ ใช้จัดดอกไม้ได้ดีทีเดียว

สวยแบบสาวสองพันปีสำหรับตำรับตำรายาสมุนไพร รากสามสิบ หรือ สาวร้อยผัว เมื่อเคล้าคละกับรากของสมุนไพรอื่นอื่นๆ อาทิรากคะคลอง รากมะเดื่อชุมพร ดินประสิว ต้มด้วยน้ำมะพร้าวนาฬิเก ใช้เป็นยาแก้ไข้ได้ดีนัก หมอยาพื้นบ้านโบราณจะใช้สาวร้อยผัวปรุงเป็นยาบำรุงสำหรับสตรี ดังนั้นที่มาของชื่อ “สาวร้อยผัว” ในที่นี้จึงหมายความในแง่ที่ว่าไม่ว่าสตรีใดจะอายุเท่าไรก็ยังสามารถมีลูกมีสามีได้ความหมายจึงเป็นไปในเชิงเป็นสาวสองพันปีอย่างไรอย่างนั้นโดยที่หมอโบราณจะนำรากมาต้มกิน หรือรักษาแห้งบดแล้วปั้นเป็นลูกกลอนกินกับน้ำผึ้ง  ไม่เพียงแต่ตำรายาไทยไทย เท่านั้นที่กล่าวถึงสรรพคุณสมุนไพรรากสามสิบชนิดนี้ในตำราอายุรเวทเองยังกล่าวถึงการใช้รากสามสิบเป็นสมุนไพร หลักสำหรับบำรุงสตรี โดยการทำให้สตรีกลับมาเป็นสาวนอกจากนี้ยังช่วยแก้ปัญหาอื่นๆของผู้หญิง เช่น ภาวะประจำเดือนไม่ปกติ ปวดประจำเดือนภาวะมีบุตรยาก ตกขาว ภาวะอารมณ์ทางเพศเสื่อมถอย ภาวะหมดประจำเดือน และใช้บำรุงน้ำนม บำรุงครรภ์ ป้องกันการแท้ง 

ทว่า... สมุนไพรชนิดนี้หาใช่แต่จะโดดเด่นต่อเพศหญิงเพศเพียงอย่างเดียวไม่ ในอินเดียยังใช้ในการเพิ่มพลังทางเพศให้กับชายรุ่นอีกด้วย ซึ่งก็คล้ายกับทางภาคเหนือของไทยที่ใช้เป็นยาดองเพื่อเพิ่มพลังทางเพศของบุรุษเป็นที่น่าดึงดูดว่าตำรายาอินเดีย ยังนำรากสามสิบไปใช้เพื่อบำบัดอาการอื่นๆอีกมาก เช่น เป็นยาแก้ไอ ยารักษาโรคกระเพาะ ยาแก้บิด แก้ไข้ แก้อักเสบ มีข้อมูลบ่งบอกว่ารากสามสิบเป็นสมุนไพรที่ใช้มากที่สุดในอินเดียชนิดหนึ่ง

สมุนไพรเศรษฐกิจที่น่าสังเกต

นอกเหนือจากสรรพคุณที่กล่าวโดยทั่วไปแล้วยังมีการนำ "สาวร้อยผัว” หรือ “รากสามสิบ” ไปศึกษาวิจัยในห้องแลปมากพอสมควร สาระสำคัญที่พบใน “สาวร้อยผัว” ได้แก่ apsaragamine A มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาคือต้านเชื้อแบคทีเรีย และเชื้อรา คลายกล้ามเนื้อของมดลูก บำรุงหัวใจ แก้การอักเสบ แก้ปวด มีฤทธิ์อย่างฮอร์โมนเอสโตรเจน ยับยั้งเบาหวาน เป็นพิษต่อเซลล์มะเร็ง กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ต้านอาการเม็ดเลือดขาวต่ำ ลดระดับไขมันในเลือด รักษากล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ขับน้ำนมยับยั้งการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร

มีข้อพึงระวังประการหนึ่งในการใช้รากสามสิบ มีข้อพึงระวังประการหนึ่งในการใช้รากสามสิบด้วยเหตุที่สมุนไพรชนิดนี้หายไปจากสังคมไทยเสียนานการที่จะนำมาใช้เป็นยาอีกครั้งจึงควรระมัดระวังเพราะเป็นสมุนไพรที่ออกฤทธิ์คล้ายเอสโตรเจนจึงห้ามใช้ในสตรีที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็ง สาวร้อยผัว หรือ รากสามสิบ เป็นสมุนไพรที่มีสมรรถนะน่าจะฟื้นฟูนำกลับมาสู่สังคมไทยในรูปอาหาร ยาและสบู่ รวมทั้งสมุนไพรชนิดนี้ยังเป็นสมุนไพรที่อยู่ในรายการสินค้าที่จะลดภาษีภายใต้ขอบเขตการค้าเสรีอาเซียน - จีนในข้อตกลงไทย-จีน ตามพิกัดศุลกากรมีสถิติยืนยันว่ามีการส่งออกสมุนไพรชนิดนี้จากเมืองไทยในปริมาณค่อนข้างสูงรากสามสิบหรือสาวร้อยผัวอาจมีอยู่บทบาทพร้อมกับมีมูลค่าทางเศรษฐกิจสูงมากในอนาคตแต่อย่างไรก็ตามการนำมาใช้อรรถประโยชน์ในเชิงพาณิชย์จำเป็นต้องมีการศึกษาอย่างชัดเจน เพื่อให้เกิดความยั่งยืน สำหรับผู้ใช้

เวปไซต์ thaiherbweb.com
Line ID @THAIHERBWEB

เบอร์โทร 0973199029, 0805842717, 021387031, 0863515214
EMAIL thaiherbweb@gmail.com